Alergia pokarmowa stanowi jeden z najbardziej uciążliwych problemów zdrowotnych współczesnego świata. Statystycznie dotyczy ona ok. 40% całej populacji w tym głównie osób niepełnoletnich. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się jednak nie tylko dzieci, ale również przyszłe mamy. Sprawdź, w jaki sposób skutecznie zwalczać alergie pokarmowe w ciąży i jakie objawy powinny być dla Ciebie sygnałem alarmującym!
Cukrzyca ciążowa to zaburzenie tolerancji glukozy, które po raz pierwszy wystąpiły lub zostały wykryte w czasie ciąży. Może być bardzo niebezpieczna zarówno dla matki, jak i dziecka. Czym jest cukrzyca w ciąży, jak ją zdiagnozować i jak leczyć?
Pojawienie się choćby śladowej ilości krwi zawsze budzi duże obawy ciężarnej. Choć nie zawsze zwiastuje problemy z płodem, to należy koniecznie poinformować o nim lekarza, a w przypadku obfitego krwawienia natychmiast udać się do szpitala.
Ciąża to dla organizmu kobiety czas bardzo wymagający. Jednym z narządów narażonych na uszkodzenie w tym okresie jest wątroba. Jak diagnozować choroby wątroby w ciąży i jak je leczyć?
Choroby wątroby występujące w czasie ciąży można podzielić na trzy rodzaje: pierwsze to choroby ściśle związane z ciążą, drugie to schorzenia, na które kobieta cierpiała przed ciążą, a trzecie to klasyczne choroby wątroby, które pojawiły się podczas ciąży. Niektóre choroby wątroby mogą mieć bardzo ostry i ciężki przebieg, dlatego też jakiekolwiek niepokojące objawy zawsze powinny być niezwłocznie konsultowane z lekarzem.
Ostre stłuszczenie wątroby ciężarnych
Jedną z najpoważniejszych chorób wątroby w czasie ciąży jest ostre stłuszczenie wątroby ciężarnych (ang. AFLP –acute fatty liver of pregnancy). Jest to choroba rzadka, ale bardzo niebezpieczna, która może nawet doprowadzić do zgonu matki lub płodu. AFLP pojawia się najczęściej w III trymestrze ciąży, a objawy choroby nie są charakterystyczne. Najczęściej pojawiają się: nudności, wymioty, częste oddawanie moczu, następnie żółtaczka, a w kolejnym etapie także objawy ze strony innych narządów i układów: obrzęki, krwawienie z przewodu pokarmowego lub niewydolność nerek. Diagnoza AFLP opiera się m.in. na badaniach laboratoryjnych. Zleca się wówczas: morfologię, badanie parametrów układu krzepnięcia i badanie poziomu glukozy. Konieczne jest także oznaczenie poziomu bilirubiny, albumin oraz parametrów nerkowych, takich jak mocznik i kreatynina.
Cholestaza ciężarnych
Częstszą i równie niebezpieczną chorobą wątroby występującą w okresie ciąży jest cholestaza ciężarnych. Jej objawy pojawiają się około 30. tygodnia ciąży. Cholestaza ciążowa polega na zaburzeniu odpływu żółci do dwunastnicy, przez co produkty metabolizmu nie są eliminowane i kumulują się w organizmie. Charakterystycznym objawem cholestazy ciężarnych jest świąd skóry bez wystąpienia wysypki. Mogą jej towarzyszyć także: złe samopoczucie, bezsenność, nudności i wymioty. Aby zdiagnozować chorobę, zaleca się wykonanie takich badań, jak: bilirubina całkowita, gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP), fosfataza zasadowa (ALP) czy aminotransferazy, zarówno asparaginianowa (AST), jak i alaninowa (ALT), dehydrogenaza mleczanowa (LDH) oraz kwasy żółciowe (TBA).
Zespół HELLP
Bardzo poważną, ale na szczęście stosunkowo rzadką chorobą jest zespół HELLP (od ang. Hemolytic anemia, czyli hemoliza, ang. Elevated Liver enzymes – podwyższony poziom enzymów wątrobowych, ang. Low Platelet Count – tzw. małopłytkowość, czyli niska liczba płytek krwi – trombocytów).
Choroba prowadzi do powstawania krwiaków w obrębie wątroby, które mogą pękać, wywołując krwotok do jamy brzusznej. Zespół HELLP objawia się bólami w prawym nadbrzuszu, nudnościami, wymiotami, zmęczeniem, obrzękami oraz skłonnością do krwawień.
Ciąża to dla każdej kobiety czas wyjątkowy, dlatego też ciężarne powinny w szczególny sposób dbać o swoje zdrowie, a wszelkie niepokojące objawy niezwłocznie konsultować z lekarzem.
Fot. Shutterstock.com
Ciąża to nie lada wyzwanie dla układu krążenia kobiety. W trakcie ciąży układ krwionośny kobiety pracuje na zwiększonych obciążeniach podobnie jak i jego główny organ, czyli serce. Na organizm przyszłej mamy mają wpływ również hormony. Jakie mogą być objawy choroby serca w okresie ciąży?
Ciąża nie pozostaje bez wpływu na układ krążenia. Przede wszystkim działają na niego hormony, zwiększa się też objętość krwi krążącej oraz częstość pracy serca. Zmiany następują stopniowo, mogą być jednak bardzo niebezpieczne, szczególnie u kobiet, które już przed ciążą borykały się z chorobami serca.
Planowanie ciąży u kobiety z chorobami serca
Kobiety z chorobami serca muszą odpowiedzialnie podejść do kwestii planowania ciąży. Powinny pozostawać pod stałą opieką kardiologa i ginekologa. To kardiolog powinien zdecydować, czy kobieta będzie mogła starać się o dziecko. Przy poważnych wadach istnieje, bowiem ryzyko zagrożenia życia kobiety. Przy wadach serca matki, może dojść także do powikłań przy porodzie, a także zwiększa się ryzyko wad serca u dziecka. Ciążę ze względu na bardzo duże ryzyko zgonu matki, odradza się np. w przypadku zespołu Eisenmengera, ciężkiej niewydolności serca (III i IV stopnia) czy siniczych wad serca. Przy niektórych wadach serca lekarz może zalecić kobiecie planującej ciążę operację eliminującą wadę serca. Przy innych wadach konieczne jest stałe pozostawanie pod opieką kardiologa i przyjmowanie leków.
Zaburzenia rytmu serca w ciąży
Problemy z sercem mogą pojawić się, ze względu na obciążenie układu krążenia, na każdym etapie ciąży. Jednym z najczęstszych są zaburzenia rytmu serca. Arytmia w ciąży objawia się kołataniem serca, czasami mogą pojawić się bóle w okolicy klatki piersiowej, duszności, a nawet omdlenia. Ginekolog zwykle zleca w takim przypadku wizytę u kardiologa, a ten dokonuje oceny pracy serca na podstawia badania echa serca lub badania EKG. W zależności od diagnozy, kardiolog kieruje na dalsze leczenie.
Choroba niedokrwienna serca w ciąży
Dość często występującą jest również choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa). Do najbardziej charakterystycznych objawów choroby wieńcowej zaliczany jest ból w klatce piersiowej za mostkiem. Powoduje wrażenie ucisku, gniecenia w klatce piersiowej, stąd nazywany jest dławiącym. Z takimi objawami ciężarna powinna zgłosić się koniecznie do kardiologa, który na podstawie badań postawi diagnozę i włączy odpowiednie leczenie. Nieleczona choroba wieńcowa może prowadzić do zawału serca.
Wczesna diagnostyka chorób serca pozwala nie tylko zadbać o zdrowie i bezpieczeństwo kobiety, ale również płodu. Kobieta z problemami z układem krążenia powinna do końca ciąży przebywać pod stałą opieką kardiologa. Odpowiedniego przygotowania i zabezpieczenia będzie wymagał również poród. W większości przypadków zalecane jest cesarskie cięcie.
Do zapalenia piersi dochodzi najczęściej w ciągu kilku tygodni po porodzie. Dolegliwość może trwać około tygodnia, a nieleczona prowadzić do powikłań. Jak się objawia i jak ją leczyć, by nie przerywać laktacji?
Do zapalenia gruczołu sutkowego dochodzi w okresie laktacji. Najczęściej między 2. a 6. tygodniem po porodzie. Trzeba jednak pamiętać, że może do niego dojść na każdym etapie karmienia piersią. Jest to dość częste powikłanie, dotykające około 20 proc. kobiet przy założeniu średnio 6-miesięcznego okresu laktacji.
Objawy zapalenia piersi
Zapalenie piersi często mylone jest z nawałem pokarmu. Przy nawale pokarmu występuje odczucie przepełnienia piersi, natomiast zapalenie na ogół dotyczy jednej piersi. Staje się ona opuchnięta i zaczerwieniona, pojawia się gorączka, niekiedy bardzo wysoka sięgająca nawet 40 st. C. Pojawiają się także objawy grypowe, jak bóle mięśni, ból głowy, ogólne rozbicie i złe samopoczucie. Nie należy ich bagatelizować, bo nieleczone zapalenie piersi może prowadzić do groźnych powikłań, wśród których najpoważniejszym jest ropień. Jego pojawienie może skutkować hospitalizacją.
Zapalenie piersi – przyczyny
Zapalenie piersi najczęściej powodowane jest przez zakażenie bakteriami – szczepami Staphylococcus aureus i Staphylococcus epidermidis, występującymi na skórze. Uważa się, że odpowiadają one za 95 proc. przypadków choroby. Przyczyn zapalenia może być jednak więcej. Spowodować dolegliwość może źle dobrany, uciskający biustonosz, który blokuje kanaliki mleczne, ryzyko zwiększają również urazy piersi – gdy brodawki są popękane, łatwiej dostają się do nich drobnoustroje, przyczyniając się do zapalenia. Inną przyczyną może być nieregularne karmienie, powodujące zaleganie pokarmu i namnażanie się bakterii czy stres i przemęczenie, które powodują spadek odporności, a więc i większe ryzyko zachorowania.
Diagnoza i leczenie
Zwykle postawienie diagnozy opiera się na wywiadzie lekarskim, ale, aby poznać dokładną przyczynę, lekarz może skierować na badanie posiewu pokarmu z piersi. Ustalenie czynnika etiologicznego (czynnika wywołującego chorobę ) zakażenia może być konieczne w celu właściwego doboru antybiotykoterapii. Antybiotykoterapię stosuje się w przypadku, gdy inne metody leczenia nie przynoszą rezultatu. Leczenie zapalenia piersi polega na częstym karmieniu dziecka – najlepiej co 2 godziny, stosowaniu okładów ze schłodzonych liści białej kapusty. Zaleca się również zdrowe odżywianie, picie dużej ilości płynów, wypoczynek, a w przypadku wystąpienia gorączki – sięganie po leki przeciwgorączkowe bezpieczne karmiących. Aby zmniejszyć ryzyko powstania zapalenia piersi, należy zapobiegać wszelkim uszkodzeniom brodawki sutkowej i regularnie karmić dziecko. Jeśli jednak mimo tego dojdzie do zapalenia piersi, objawów nie należy lekceważyć i koniecznie należy skonsultować je z lekarzem w celu wykonania odpowiednich badań.
Ciąża to czas radości i oczekiwania, wiąże się jednak z wieloma zmianami zachodzącymi w organizmie kobiety. W tym czasie przyszła mama może odczuwać liczne dolegliwości, w tym ból żołądka. Najczęściej związany jest z niestrawnością, ale może mieć też poważniejsze przyczyny. Kiedy ból żołądka powinien niepokoić?
Ból żołądka może pojawić się na każdym etapie ciąży. Najczęściej skarżą się na niego kobiety w pierwszym trymestrze. Zwykle wtedy towarzyszą mu nudności lub wymioty. Odpowiada za to hormon ciążowy – gonadotropina kosmówkowa. Na początku ciąży w organizmie kobiety jest go najwięcej. Jego wzrost jest bardzo ważny, bo warunkuje prawidłowy rozwój ciąży. U przyszłych mam powoduje jednak spowolnienie pracy układu trawiennego i wyczulenie na zapachy.
Mdłości w ciąży rozpoczynają się zazwyczaj między 4. a 7. tygodniem ciąży, ustają w okolicach 14. tygodnia, choć mogą trwać nawet i dłużej, do 22. tygodnia ciąży. Ból żołądka i mdłości na tym etapie nie wymagają konsultacji z lekarzem, ale jeśli kobieta wymiotuje intensywnie, powinna udać się do specjalisty. Może bowiem dojść do odwodnienia, które jest groźne zarówno dla matki, jak i rozwijającego się płodu.
Niewłaściwa dieta i zmiany hormonalne
Na dalszym etapie ciąży, ból żołądka może być związany ze zwiększonym stężeniem progesteronu we krwi. Jego poziom zwiększa się najczęściej w 2. trymestrze ciąży i objawia się zgagą. Ból żołądka może również wynikać ze stosowania niewłaściwej diety. Kobiety w okresie ciąży zwykle na więcej sobie pozwalają, jeśli chodzi o ilość spożywanych pokarmów. Smażone dania, tłuste pokarmy bogate w nasycone tłuszcze zwierzęce, mogą powodować złe samopoczucie i ból żołądka. Ryzyko bólu żołądka w ciąży wzrasta u tych kobiet, które wcześniej miały problemy z refluksem żołądkowym czy niestrawnością. Warto o takich problemach poinformować lekarza, aby już na początku ciąży pomógł przejść przez ten niełatwy dla organizmu etap. Z lekarzem koniecznie należy skonsultować przyjmowanie jakichkolwiek leków, także tych, które kobieta brała przed ciążą.
Inną przyczyną bólu żołądka w ciąży może być ucisk powiększającej się macicy. Czasami bardzo trudno rozpoznać, czy ból brzucha związany jest akurat z żołądkiem. Jeśli towarzyszy mu biegunka, wysoka gorączka, wymioty, twardnienie brzucha czy krwawienie z dróg rodnych, zawsze należy skontaktować się z lekarzem. Silny ból brzucha z okresowym twardnieniem, któremu może towarzyszyć plamienie lub krwawienie z dróg rodnych, może świadczyć np. o odklejaniu łożyska. Innymi przyczynami bólu brzucha mogą być: zapalenie wyrostka robaczkowego lub zapalenie pęcherzyka żółciowego, dlatego trzeba dokładnie monitorować swoje samopoczucie, a w przypadku jego pogarszania, skontaktować się z lekarzem.
TORCH (czyt. torcz) to określenie, z którym dość często spotykają się kobiety w ciąży. TORCH to nie choroba, ale skrót od pierwszych liter nazw czynników zakaźnych, które wywołują choroby zagrażające zdrowiu i życiu płodu. Diagnostyka tych chorób jest niezwykle istotna i wykonuje się ją w pierwszym tyrymestrze ciąży. Jakie choroby występują w TORCH i jakie badanie wykonać, by je zdiagnozować?
TORCH to skrót od od pierwszych liter nazw czynników zakaźnych, wywołujących następujące choroby: toksoplazmozę (T. gondi), różyczkę (Rubella virus), cytomegalię (Cytomegalovirus), zakażenia wirusami opryszczki (Herpes simplex virus) oraz inne zakażenia (Others), takie jak: kiła, listerioza, wirusowe zapalenie wątroby (WZW), ospa wietrzna, opryszczka, parwowirus czy zakażenie wirusem HIV. Z tym skrótem bardzo często spotykają się kobiety w ciąży. Zakażenia z grupy TORCH stanowią poważne zagrożenie w ciąży, mają bowiem wpływ na zdrowie, a nawet życie płodu.
Zakażenia z grupy TORCH w ciąży
Wpływ na przebieg ciąży zależy od choroby wchodzącej w skład zespołu TORCH. Następstwem toksoplazmozy mogą być wodogłowie lub małogłowie, zwapnienia mózgowe, opóźnienie rozwoju psychomotorycznego, a także poważne osłabienie wzroku u dziecka. Zachorowanie na różyczkę w czasie ciąży może być przyczyną poronienia, a nawet zgonu płodu, wiąże się także z ryzykiem powstania licznych wad u dziecka. Wirus atakuje uszy, oczy i serce nienarodzonych dzieci. Choroba może prowadzić do głuchoty, zaburzeń widzenia, chorób serca, upośledzenia pracy wątroby i śledziony. Cytomegalia może spowodować niepełnosprawność intelektualną oraz utratę słuchu. Niebezpieczna jest również kiła, która może spowodować śmierć płodu, urodzenie martwego dziecka oraz poważne wady rozwojowe.
TORCH – jakie badanie wykonać?
Diagnostyka zespołu TORCH jest niezwykle ważna. Polega na wykonaniu badań z krwi. Badania powinny być wykonane w pierwszym trymestrze ciąży. Sytuacją najbardziej komfortową jest wykonanie badań jeszcze na etapie planowania ciąży, co pozwala najlepiej monitorować ewentualne infekcje. Wykonać będzie trzeba badanie krwi w kierunku obecności przeciwciał: Toxoplasma gondii IgG oraz Toxoplasma gondii IgM. Przeciwciała klasy IgM wykrywa się u osób ze świeżo nabytym zarażeniem. Mogą się utrzymywać do roku od zakażenia, a nierzadko i dłużej. Przeciwciała IgG produkowane są przez całe życie w następstwie inwazji pierwotnej. Uważa się, że u osób z nabytym świeżym zarażeniem stwierdza się przeciwciała IgM i duże ilości IgG, u osób ze „starym” zarażeniem – niskie IgG i brak IgM. W przypadku różyczki oznacza się dwa poziomy przeciwciał: w klasie IgM (to klasa przeciwciał mówiąca o aktualnym zakażeniu) i w klasie IgG (te przeciwciała świadczą o przebytym zachorowaniu i nabytej odporności). Gdy brak jest przeciwciał w klasie IgG lub okaże się, że ich poziom jest za niski, należy unikać kontaktu z dziećmi mogącymi być źródłem zarażenia. Inne badania, które warto wykonać, to: test przesiewowy w serologicznej diagnostyce kiły, parwowirus B19, anty-HBs specyficznych dla powierzchniowego antygenu wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) oraz serologiczne badanie przesiewowe w kierunku zakażenia wirusem HIV. Wszystkie badania można wykonać w sieci Laboratoriów DIAGNOSTYKA
Parwowirus przyczynia się do rozwoju wielu niebezpiecznych dla zdrowia schorzeń, m.in. rumienia zakaźnego i niedokrwistości. Może być bardzo niebezpieczny dla kobiet w ciąży, bo wirus, przez łożysko może zakazić płód. Jak się uchronić przed parwowirusem i jak go zdiagnozować?
Parwowirus B19 (B19V) jest jednoniciowym wirusem DNA należącym do rodziny Parvoviridae, zakażającym wyłącznie ludzi. Do zakażania dochodzi zazwyczaj w dzieciństwie. Dotychczas sądzono, że nie wywołuje groźnych chorób. Tymczasem prowadzone badania wykazały, że parwowirus może powodować wysypkę u dzieci (rumień zakaźny), niedokrwistość aplastyczną, niedokrwistość noworodków, małopłytkowość i leukopenię, a u kobiet dodatkowo zapalenie stawów, głównie małych stawów dłoni i nadgarstków.
Parwowirus w ciąży
Parwowirus może być bardzo niebezpieczny dla kobiet w ciąży. Zakażenie podczas ciąży może skutkować poronieniem, nieimmunologicznym obrzękiem płodu, ostrą niedokrwistością płodu oraz małopłytkowością, wewnątrzmacicznym zapaleniem mięśnia sercowego, a także ryzykiem obumarcia wewnątrzmacicznego. Jak dochodzi do zakażenia parwowirusem? Najczęściej drogą kropelkową, podczas kichania i kaszlu, ale kobiety ciężarne mogą przekazać wirusa przez łożysko, co prowadzi do zakażenia płodu. Okres inkubacji parwowirusa wynosi od 4 do 14 dni.
Parwowirus objawy
U dorosłych zakażenie parwowirusem może nie dawać żadnych objawów. U dzieci pojawia się rumień. Po około tygodniu od zakażenia da się zauważyć czerwoną, plamkową wysypkę na policzkach, która po kolejnych 1-4 dniach zmienia się w rumieniowatą, plamkowo-grudkowatą, stopniowo obejmującą tułów i kończyny. W kolejnej fazie trwającej 1 do 3 tygodni rumień blaknie, lecz może mieć okresy zanikania i nawrotu. Najczęstszą komplikacją choroby jest zapalenie stawów, które pojawia się 1-6 dni po wystąpieniu wysypki. W trakcie choroby może pojawić się gorączka.
Parwowirus badania
Aby zdiagnozować parwowirusa, wykonuje się badanie genetyczne – Parwowirus B19. Chodzi o zbadanie obecności przeciwciał przeciwko temu wirusowi w klasie IgM i IgG. IgG będzie świadczyło o przebytej dawniej infekcji oraz o nabyciu odporności przeciwko parwowirusowi B19, natomiast pozytywny wynik IgM przemawia za świeżą infekcją i musi podlegać ciągłemu monitorowaniu. W przypadku parwowirusa stosuje się leczenie objawowe. Jeśli u chorego wystąpił rumień i towarzyszy mu gorączka, podaje się leki przeciwgorączkowe i maści. Jeśli parwowirus spowoduje zapalenie stawów – zaleca się przyjmowanie leków przeciwzapalnych pod kontrolą lekarza. Profilaktyka zakażeń parwowirusem jest trudna. Choroba jest zakaźna, a chory zakaża jeszcze przed wystąpieniem wysypki. Warto więc dbać o odporność, stosując zdrową, zbilansowaną dietę. Kobiety ciężarne powinny unikać przebywania w tłocznych miejscach.
Kobiety w ciąży znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia ciężkiego przebiegu COVID-19, choroby wywoływanej przez koronawirusa. W obliczu pandemii muszą więc szczególnie na siebie uważać. Z każdym niepokojącym objawem, jak gorączką powyżej 38°C, kaszlem lub dusznością, powinny natychmiast zwrócić się do najbliższej stacji epidemiologicznej lub na oddział zakaźny.