Paciorkowce z grupy B (Streptococcus agalactiae lub group B streptococcus – GBS) to niezwykle groźne bakterie, odpowiedzialne za zapalenie dróg moczowych i błon płodowych, a także zagrażające dziecku rozwijającemu się w łonie matki. Paciorkowce z grupy B przyczyniają się do wczesnych zakażeń u noworodków, w tym ciężkich zakażeń zagrażających życiu. Z tego właśnie powodu wskazane jest, by badanie w ich kierunku wykonała każda ciężarna.
Paciorkowce grupy B wchodzą w skład naturalnej flory fizjologicznej człowieka. Bytują w przewodzie pokarmowym i to właśnie on jest prawdopodobnie źródłem ich kolonizacji w pochwie. Uważa się, że GBS przejściowo lub przewlekle występują w pochwie lub odbytnicy u około 10-30 proc. ciężarnych kobiet, dlatego koniecznie powinno się zdiagnozować ich obecność. W tym celu wykonuje się badanie GBS.
Badanie GBS
Badanie GBS powinny wykonać wszystkie kobiety ciężarne pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży. Dlaczego to badanie jest tak ważne? Zakażenia GBS mogą powodować takie choroby, jak: zapalenie dróg moczowych, zapalenie błon płodowych, zapalenie błony śluzowej macicy czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a także zakażenie noworodka. Zaaspirowanie zakażonego płynu owodniowego przez płód może być przyczyną zgonu wewnątrzmacicznego, zapalenia płuc w okresie noworodkowym lub posocznicy. Do zakażenia noworodka może dojść również w czasie porodu, ale wówczas nie rozwijają się żadne objawy ogólne.
Badanie w kierunku paciorkowców grupy B (GBS) polega na pobraniu wymazu z pochwy lub z odbytu. Aby zwiększyć prawdopodobieństwo wyhodowania szczepu, w przypadku kobiet w ciąży wskazane jest pobranie dwóch osobnych wymazów: wymazu z dolnej części pochwy (przedsionek pochwy) oraz wymazu z okolicy odbytu. Próbka może być pobrana w warunkach ambulatoryjnych przez samą ciężarną kobietę po zapoznaniu się z odpowiednią instrukcją lub przez lekarza bądź położną.
Profilaktyka zakażeń GBS
Profilaktyka zakażeń GBS polega na podaniu antybiotyku. Antybiotykoterapię stosuje się u kobiet, u których stwierdzono obecność GBS w badaniu przesiewowym wykonanym przed porodem (pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży) czy w moczu w dowolnym tygodniu ciąży oraz w przypadku, gdy w poprzedniej ciąży wystąpiło zakażenie GBS u noworodka. W przypadku ujemnego wyniku badania GBS można zastosować profilaktyczną antybiotykoterapię. Wdraża się ją u kobiet, u których rozpoczął się poród (i/lub odpłynęły wody płodowe). Antybiotyk powinno się podać co najmniej 4 godziny przed zakończeniem porodu. W celach profilaktycznych ciężarnym dożylnie podaje się jednorazowo penicylinę G.